Nhưng khó đủ ăn lắm, chàng nhất quyết xa châu thành về nhà quê mà đời sống ít đắt đỏ.Ông viết một bức thư cho ông chủ nhiệm tờ báo Boston Herald tỏ lòng hâm mộ.Những thợ mỏ trong Công ty Nhiên liệu và Kim thuộc ở xứ Colorado - do ông Rockefeller giám đốc - quyết liệt đòi tăng lương.Than ôi! Thực trạng khác xa những mơ mộng thiếu thời một cách độc địa làm sao! Sau cùng, năm 82 tuổi, Tolstoi không chịu nổi sự bất hòa ghê gớm trong gia đình nữa và một buổi tối, tháng 10 năm 1910, tuyết sa đầy trời ông trốn bà, đi xa, trong đêm tối và lạnh lẽo, không biết là đi về đâu.Một người làm công già rưng rưng nước mắt nói rằng, ngày hôm đó là ngày sung sướng nhất của ông từ hai năm nay.Trong một bài tiểu luận về "Nhân tánh" ông kể: "Khi 8 tuổi, tôi về nghỉ hè ở nhà cô tôi.Mà bà biết rằng trứng gà ta làm bánh không tốt bằng trứng gà tàu.Quy tắc đó là: Làm sao cho người khác thấy vui sướng mà làm công việc bạn cậy họ.Dùng nghị lực để điều khiển hành động tức là điều khiển những tình cảm một cách gián tiếp.Nhưng bây giờ tôi quen rồi; với lại bận việc nhiều quá, có khi hàng tuần không để ý tới những trang hoàng đó.

Xem thêm Thu gọn